1. Kada govorimo o događajima kojima nismo lično svjedočili. Informacije o tim događajima nam je prenijela neka druga osoba.
Primjer:
Dün okula gitmemiş. (Jučer nije išao u školu.)
2. U situacijama kada nešto nismo uvidjeli na vrijeme, nego smo to primjetili sa zakašnjenjem.
Primjer:
Çantamı yanıma almayı unutmuşum. (Zaboravio sam ponijeti torbu.)
3. Kada pričamo šale, anegdote, bajke i sl., koristimo ovu vrstu prošlog vremena.
Primjer:
Nasrettin Hoca bir gün komşusunun evine gitmiş. (Jednog dana Nasrudin hodža je otišao do komšije.)
4. Ovo prošlo vrijeme se koristi uz lične zamjenice ben (ja) i biz (mi) u situacijama kada smo bili van svoje svijesti ili kada pričamo o onome što smo sanjali.
Primjer:
Dün rüyamda sürekli konuşmuşum. ( Jučer sam neprestano pričao u snu.)
Četiri sufiksalna oblika: -miş (ver-miş= dao je), -mış (kal-mış= ostao je), -muş (bul-muş= pronašao je), -müş (yürüt-müş= upravljao je).
Sufiksi prošlog vremena -miş podliježu pravilu VELIKE VOKALNE HARMONIJE.
Obrazac za konjugaciju:
korijen glagola + sufiks za prošlo vrijeme + lični sufiks
GİT- + -MİŞ- + -İM = GİTMİŞİM
(išao sam)
Lični sufiksi:
ben (-im)
sen (-sin)
o (Ø)
biz (-iz)
siz (-siniz)
onlar (-ler)
Primjeri:
(gitmek - ići)
ben gitmişim (išao sam)
sen gitmişsin (išao si)
o gitmiş (išao je)
biz gitmişiz (išli smo)
siz gitmişsiniz (išli ste)
onlar gitmişler (išli su)
(satmak - prodati)
ben satmışım (prodao sam)
sen satmışsın (prodao si)
o satmış (prodao je)
biz satmışız (prodali smo)
siz satmışsınız (prodali ste)
onlar satmışlar (prodali su)
(yutmak- progutati)
ben yutmuşum (progutao sam)
sen yutmuşsun (progutao si)
o yutmuş (progutao je)
biz yutmuşuz (progutali smo)
siz yutmuşsunuz (progutali ste)
onlar yutmuşlar (progutali su)
(çökmek - srušiti se, spustiti se, pasti)
ben çökmüşüm (srušio sam se)
sen çökmüşsün (srušio si se)
o çökmüş (srušio se)
biz çökmüşüz (srušili smo se)
siz çökmüşsünüz (srušili ste se)
onlar çökmüşler (srušili su se)
(gelmek - doći)
ben gelmişim (došao sam)
sen gelmişsin (došao si)
o gelmiş (došao je)
biz gelmişiz (došli smo)
siz gelmişsiniz (došli ste)
onlar gelmişler (došli su)
(almak - uzeti)
ben almışım (uzeo sam)
sen almışsın (uzeo si)
o almış (uzeo je)
biz almışız (uzeli smo)
siz almışsınız (uzeli ste)
onlar almışlar (uzeli su)
(vurmak - udariti)
ben vurmuşum (udario sam)
sen vurmuşsun (udario si)
o vurmuş (udario je)
biz vurmuşuz (udarili smo)
siz vurmuşsunuz (udarili ste)
onlar vurmuşlar ( udarili su)
(gülmek - smijati se)
ben gülmüşüm (smijao sam se)
sen gülmüşsün (smijao si se)
o gülmüş (smijao se je)
biz gülmüşüz (smijali smo se)
siz gülmüşsünüz (smijali ste se)
onlar gülmüşler (smijali su se)
(aramak - tražiti)
ben aramışım (tražio sam)
sen aramışsın (tražio si)
o aramış (tražio je)
biz aramışız (tražili smo)
siz aramışsınız (tražili ste)
onlar aramışlar (tražili su)
NEGACIJA
Kod prošlog vremena (-miş) negacija se tvori pomoću nastavaka -ma i -me. Da bi se napravila negacija, negacijski sufiks se umetne između korijena glagola i sufiksa prošlog vremena, sufiksa -miş.
Negacijski sufiksi prošlog vremena (-miş) podliježu pravilu MALE VOKALNE HARMONIJE.
Obrazac za negaciju prošlog vremena (-miş):
korijen glagola + sufiks negacije + sufiks za prošlo vrijeme + lični sufiks
GİT- + -ME- + -MİŞ- + -M = GİTMEMİŞİM
(nisam išao)
Primjeri:
ben gitmemişim (nisam išao)
sen gitmemişsin (nisi išao)
o gitmemiş (nije išao)
biz gitmemişiz (nismo išli)
siz gitmemişsiniz (niste išli)
onlar gitmemişler (nisu išli)
ben satmamışım (nisam prodao)
sen satmamışsın (nisi prodao)
o satmamış (nije prodao)
biz satmamışız (nismo prodali)
siz satmamışsınız (niste prodali)
onlar satmamışlar (nisu prodali)
ben yutmamışım (nisam progutao)
sen yutmamışsın (nisi progutao)
o yutmamış (nije progutao)
biz yutmamışız (nismo progutali)
siz yutmamışsınız (niste progutali)
onlar yutmamışlar (nisu progutali)
ben çökmemişim (nisam se srušio)
sen çökmemişsin (nisi se srušio)
o çökmemiş (nije se srušio)
biz çökmemişiz (nismo se srušili)
siz çökmemişiniz (niste se srušili)
onlar çökmemişler (nisu se srušili)
ben gelmemişim (nisam došao)
sen gelmemişsin (nisi došao)
o gelmemiş (nije došao)
biz gelmemişiz (nismo došli)
siz gelmemişsiniz (niste došli)
onlar gelmemişler (nisu došli)
ben almamışım (nisam uzeo)
sen almamışsın (nisi uzeo)
o almamış (nije uzeo)
biz almamışız (nismo uzeli)
siz almamışsınız (niste uzeli)
onlar almamışlar (nisu uzeli)
ben vurmamışım (nisam udario)
sen vurmamışsın (nisi udario)
o vurmamış (nije udario)
biz vurmamışız (nismo udarili)
siz vurmamışsın (niste udarili)
onlar vurmamışlar ( nisu udarili)
ben gülmemişim(nisam se smijao)
sen gülmemişsin (nisi se smijao)
o gülmemiş (nije se smijao)
biz gülmemişiz (nismo se smijali)
siz gülmemişsiniz (niste se smijali)
onlar gülmemişler (nisu se smijali)
(aramak - tražiti)
ben aramamışım (nisam tražio)
sen aramamışsın (nisi tražio)
o aramamış (nije tražio)
biz aramamışız (nismo tražili)
siz aramamışsınız (niste tražili)
onlar aramamışlar (nisu tražili)
UPITNI OBLIK
Upitni oblik ovog prošlog vremena tvori se uz pomoć upitnih rječica. Upitne rječice podliježu pravilu VELIKE VOKALNE HARMONIJE. Za razliku od prošlog vremena (-di), prošlo vrijeme (-miş) se tvori tako što se korijenu glagola doda sufiks prošlog vremena (-miş), a zatim slijedi upitna rječica kojoj se dodaje lični sufiks. Izuzetak je jedino treće lice množine kod kojeg se upitna rječica piše na kraju, iza korijena glagola kojem su dodani sufiks prošlog vremena (-miş) i lični sufiks. Upitne rječice se uvijek pišu odvojeno.
Obrazac upitnog oblika
korijen glagola + sufiks za prošlo vrijeme + upitna rječica + lični sufiks
GİT- + - MİŞ + Mİ + YİM = GİTMİŞ MİYİM?
(jesam li išao?)
upitna rječica + lični sufiksi:
ben (miyim)
sen (misin)
o (mi)
biz (miyiz)
siz (misiniz)
onlar (-ler mi)
Primjeri:
ben gitmiş miyim? (jesam li išao?)
sen gitmiş misin? (jesi li išao?)
o gitmiş mi? (je li išao?)
biz gitmiş miyiz? (jesmo li išli?)
siz gitmiş misiniz? (jeste li išli?)
onlar gitmişler mi? (jesu li išli?)
ben satmış mıyım? (jesam li prodao?)
sen satmış mısın? (jesi li prodao?)
o satmış mı? (je li prodao?)
biz satmış mıyız? (jesmo li prodali?)
siz satmış mısınız? (jeste li prodali?)
onlar satmışlar mı?(jesu li prodali?)
ben yutmuş muyum? (jesam li progutao?)
sen yutmuş musun? (jesi li progutao?)
o yutmuş mu? (je li progutao?)
biz yutmuş muyuz? (jesmo li progutali?)
siz yutmuş musunuz? (jeste li progutali?)
onlar yutmuşlar mı? (jesu li progutali?)
ben çökmüş müyüm? (jesam li se srušio?)
sen çökmüş müsün? (jesi li se srušio?)
o çökmüş mü (je li se srušio)
biz çökmüş müyüz? (jesmo li se srušili?)
siz çökmüş müsünüz? (jeste li se srušili?)
onlar çökmüşler mi? (jesu li sesrušili?)
ben gelmiş miyim? (jesam li došao?)
sen gelmiş misin? (jesi li došao?)
o gelmiş mi? (je li došao?)
biz gelmiş miyiz? (jesmo li došli?)
siz gelmiş misiniz? (jeste li došli?)
onlar gelmişler mi? (jesu li došli?)
ben almış mıyım? (jesam li uzeo?))
sen almış mısın? (jesi li uzeo?)
o almış mı? (je li uzeo?)
biz almış mıyız? (jesmo li uzeli?)
siz almış mısınız? (jeste li uzeli?)
onlar almışlar mı? (jesu li uzeli?)
ben vurmuş muyum? (jesam li udario?)
sen vurmuş musun? (jesi li udario?)
o vurmuş mu? (je li udario?)
biz vurmuş muyuz? (jesmo li udarili?))
siz vurmuş musunuz? (jeste li udarili?)
onlar vurmuşlar mı? ( jesu li udarili?)
ben gülmüş müyüm? (jesam li se smijao?)
sen gülmüş müsün? (jesi li se smijao?)
o gülmüş mü? (je li se smijao?)
biz gülmüş müyüz? (jesmo li se smijali?)
siz gülmüş müsünüz? (jeste li se smijali?)
onlar gülmüşler mi? (jesu li se smijali?)
ben aramış mıyım? (jesam li tražio?)
sen aramış mısın? (jesi li tražio?)
o aramış mı? (je li tražio?)
biz aramış mıyız? (jesmo li tražili?)
siz aramış mısınız? (jeste li tražili?)
onlar aramışlar mı? (jesu li tražili?)
UPITNI OBLIK + NEGACIJA
Obrazac:
*Za treće lice množine vrijedi sljedeći obrazac:
Primjeri:
ben gitmemiş miyim? (nisam li išao?)
sen gitmemiş misin ? (nisi li išao?)
o gitmemiş mi? (nije li išao?)
biz gitmemiş miyiz? (nismo li išli?)
siz gitmemiş misiniz? (niste li išli?)
onlar gitmemişler mi? (nisu li išli?)
ben satmamış mıyım? (nisam li prodao?)
sen satmamış mısın? (nisi li prodao?)
o satmamış mı? (nije li prodao?)
biz satmamış mıyız? (nismo li prodali?)
siz satmamış mısınız? (niste li prodali?)
onlar satmamışlar mı? (nisu li prodali?)
ben yutmamış mıyım? (nisam li progutao?)
sen yutmamış mısın? (nisi li progutao?)
o yutmamış mı? (nije li progutao?)
biz yutmamış mıyız? (nismo li progutali?)
siz yutmamış mısınız? (niste li progutali?)
onlar yutmamışlar mı? (nisu li progutali?)
ben çökmemiş miyim? (nisam li se srušio?)
sen çökmemiş misin? (nisi li se srušio?)
o çökmemiş mi? (nije li se srušio?)
biz çökmemiş miyiz? (nismo li se srušili?)
siz çökmemiş misiniz? (niste li se srušili?)
onlar çökmemişler mi? (nisu li se srušili?)
ben gelmemiş miyim? (nisam li došao?)
sen gelmemiş misin? (nisi li došao?)
o gelmemiş mi? (nije li došao?)
biz gelmemiş miyiz? (nismo li došli?)
siz gelmemiş misiniz? (niste li došli?)
onlar gelmemişler mi? (nisu li došli?)
ben almamış mıyım? (nisam li uzeo?)
sen almamış mısın? (nisi li uzeo?)
o almamış mı? (nije li uzeo?)
biz almamış mıyız? (nismo li uzeli?)
siz almamış mısınız? (niste li uzeli?)
onlar almamışlar mı? (nisu li uzeli?)
ben vurmamış mıyım? (nisam li udario?)
sen vurmamış mısın? (nisi li udario?)
o vurmamış mı? (nije li udario?)
biz vurmamış mıyız? (nismo li udarili?)
siz vurmamış mısınız? (niste li udarili?)
onlar vurmamışlar mı? (nisu li udarili?)
ben gülmemiş miyim? (nisam li se smijao?)
sen gülmemiş misin? (nisi li se smijao?)
o gülmemiş mi? (nije li se smijao?)
biz gülmemiş miyiz? (nismo li se smijali?)
siz gülmemiş misiniz? (niste li se smijali?)
onlar gülmemışler mi? (nisu li se smijali?)
ben aramamış mıyım? (nisam li tražio?)
sen aramamış mısın? (nisi li tražio?)
o aramamış mı? (nije li tražio?)
biz aramamış mıyız? (nismo li tražili?)
siz aramamış mısınız? (niste li tražili ?)
onlar aramamışlar mı? (nisu li tražili?)
upitna rječica + lični sufiksi:
ben (miyim)
sen (misin)
o (mi)
biz (miyiz)
siz (misiniz)
onlar (-ler mi)
Primjeri:
ben gitmiş miyim? (jesam li išao?)
sen gitmiş misin? (jesi li išao?)
o gitmiş mi? (je li išao?)
biz gitmiş miyiz? (jesmo li išli?)
siz gitmiş misiniz? (jeste li išli?)
onlar gitmişler mi? (jesu li išli?)
ben satmış mıyım? (jesam li prodao?)
sen satmış mısın? (jesi li prodao?)
o satmış mı? (je li prodao?)
biz satmış mıyız? (jesmo li prodali?)
siz satmış mısınız? (jeste li prodali?)
onlar satmışlar mı?(jesu li prodali?)
ben yutmuş muyum? (jesam li progutao?)
sen yutmuş musun? (jesi li progutao?)
o yutmuş mu? (je li progutao?)
biz yutmuş muyuz? (jesmo li progutali?)
siz yutmuş musunuz? (jeste li progutali?)
onlar yutmuşlar mı? (jesu li progutali?)
ben çökmüş müyüm? (jesam li se srušio?)
sen çökmüş müsün? (jesi li se srušio?)
o çökmüş mü (je li se srušio)
biz çökmüş müyüz? (jesmo li se srušili?)
siz çökmüş müsünüz? (jeste li se srušili?)
onlar çökmüşler mi? (jesu li sesrušili?)
ben gelmiş miyim? (jesam li došao?)
sen gelmiş misin? (jesi li došao?)
o gelmiş mi? (je li došao?)
biz gelmiş miyiz? (jesmo li došli?)
siz gelmiş misiniz? (jeste li došli?)
onlar gelmişler mi? (jesu li došli?)
ben almış mıyım? (jesam li uzeo?))
sen almış mısın? (jesi li uzeo?)
o almış mı? (je li uzeo?)
biz almış mıyız? (jesmo li uzeli?)
siz almış mısınız? (jeste li uzeli?)
onlar almışlar mı? (jesu li uzeli?)
ben vurmuş muyum? (jesam li udario?)
sen vurmuş musun? (jesi li udario?)
o vurmuş mu? (je li udario?)
biz vurmuş muyuz? (jesmo li udarili?))
siz vurmuş musunuz? (jeste li udarili?)
onlar vurmuşlar mı? ( jesu li udarili?)
ben gülmüş müyüm? (jesam li se smijao?)
sen gülmüş müsün? (jesi li se smijao?)
o gülmüş mü? (je li se smijao?)
biz gülmüş müyüz? (jesmo li se smijali?)
siz gülmüş müsünüz? (jeste li se smijali?)
onlar gülmüşler mi? (jesu li se smijali?)
ben aramış mıyım? (jesam li tražio?)
sen aramış mısın? (jesi li tražio?)
o aramış mı? (je li tražio?)
biz aramış mıyız? (jesmo li tražili?)
siz aramış mısınız? (jeste li tražili?)
onlar aramışlar mı? (jesu li tražili?)
UPITNI OBLIK + NEGACIJA
Obrazac:
korijen glagola + sufiks negacije + sufiks za prošlo vrijeme + upitna rječica + lični sufiks
GİT- + -ME- + -MİŞ + Mİ- + -YİM
= GİTMEMİŞ MİYİM?
( nisam li išao?)
Lični sufiksi:
ben (-yim)
sen (-sin)
o (Ø)
biz (-yiz)
siz (-siniz)
*onlar (-ler)
Lični sufiksi:
ben (-yim)
sen (-sin)
o (Ø)
biz (-yiz)
siz (-siniz)
*onlar (-ler)
*Za treće lice množine vrijedi sljedeći obrazac:
korijen glagola + sufiks negacije + sufiks za prošlo vrijeme + lični sufiks + upitna rječica
GİT- + -ME- + -MİŞ- + -LER + Mİ
= GİTMEMİŞLER Mİ?
( nisu li išli?)
Primjeri:
ben gitmemiş miyim? (nisam li išao?)
sen gitmemiş misin ? (nisi li išao?)
o gitmemiş mi? (nije li išao?)
biz gitmemiş miyiz? (nismo li išli?)
siz gitmemiş misiniz? (niste li išli?)
onlar gitmemişler mi? (nisu li išli?)
ben satmamış mıyım? (nisam li prodao?)
sen satmamış mısın? (nisi li prodao?)
o satmamış mı? (nije li prodao?)
biz satmamış mıyız? (nismo li prodali?)
siz satmamış mısınız? (niste li prodali?)
onlar satmamışlar mı? (nisu li prodali?)
ben yutmamış mıyım? (nisam li progutao?)
sen yutmamış mısın? (nisi li progutao?)
o yutmamış mı? (nije li progutao?)
biz yutmamış mıyız? (nismo li progutali?)
siz yutmamış mısınız? (niste li progutali?)
onlar yutmamışlar mı? (nisu li progutali?)
ben çökmemiş miyim? (nisam li se srušio?)
sen çökmemiş misin? (nisi li se srušio?)
o çökmemiş mi? (nije li se srušio?)
biz çökmemiş miyiz? (nismo li se srušili?)
siz çökmemiş misiniz? (niste li se srušili?)
onlar çökmemişler mi? (nisu li se srušili?)
ben gelmemiş miyim? (nisam li došao?)
sen gelmemiş misin? (nisi li došao?)
o gelmemiş mi? (nije li došao?)
biz gelmemiş miyiz? (nismo li došli?)
siz gelmemiş misiniz? (niste li došli?)
onlar gelmemişler mi? (nisu li došli?)
ben almamış mıyım? (nisam li uzeo?)
sen almamış mısın? (nisi li uzeo?)
o almamış mı? (nije li uzeo?)
biz almamış mıyız? (nismo li uzeli?)
siz almamış mısınız? (niste li uzeli?)
onlar almamışlar mı? (nisu li uzeli?)
ben vurmamış mıyım? (nisam li udario?)
sen vurmamış mısın? (nisi li udario?)
o vurmamış mı? (nije li udario?)
biz vurmamış mıyız? (nismo li udarili?)
siz vurmamış mısınız? (niste li udarili?)
onlar vurmamışlar mı? (nisu li udarili?)
ben gülmemiş miyim? (nisam li se smijao?)
sen gülmemiş misin? (nisi li se smijao?)
o gülmemiş mi? (nije li se smijao?)
biz gülmemiş miyiz? (nismo li se smijali?)
siz gülmemiş misiniz? (niste li se smijali?)
onlar gülmemışler mi? (nisu li se smijali?)
ben aramamış mıyım? (nisam li tražio?)
sen aramamış mısın? (nisi li tražio?)
o aramamış mı? (nije li tražio?)
biz aramamış mıyız? (nismo li tražili?)
siz aramamış mısınız? (niste li tražili ?)
onlar aramamışlar mı? (nisu li tražili?)
