1. Kada govorimo o aktivnosti koja se odvija u trenutku našeg govora.
Primjer:
Bütün çocuklar, dışarıda oyun oynuyorlar. (Sva djeca se igraju napolju.)
2. Sadašnje vrijeme (-yor) se može koristiTI umjesto sadašnjeg vremena (-er).
Primjer:
Babam hiç sigara kullanmıyor./Babam hiç sigara kullanmaz. (Moj otac nikad ne konzumira cigarete.)
3. Sadašnje vrijeme (-yor) se može koristiti umjesto budućeg vremena (-ecek).
Primjer:
Yarın sabah yola çıkıyoruz./ Yarın sabah yola çıkacağız. (Sutra ujutro ćemo krenuti na put.)
4. Sadašnje vrijeme (-yor) se može ponekad koristi umjesto prošlog vremena.
Primjer:
Dün akşam babasına kızıyor ve evden çıkıp gidiyor./Dün akşam babasına kızmış ve evden çıkıp gitmiş. (Sinoć se je naljutio na svog oca i otišao iz kuće.)
Sufiks -yor je nastavak za sadašnje vrijeme (ver-i-yor - on daje). Ako korijen glagola završava na samoglasnicima a i e, prilikom dodavanja sufiksa -yor, oni prelaze u samoglasnike ı, i, u, ü, ravnajući se prema predzadnjem vokalu korijena glagola. VOKALNA HARMONIJA (TIP-I)
Ako korijen glagola završava na samoglasniku, između korijena glagola i nastavka za sadašnje vrijeme (-yor) se umeću afiksi ı, i, u, ü (yapıyor, geliyor, donuyor, püskürtüyor). I ovdje vrijedi pravilo VOKALNA HARMONIJA (TIP-I).
*Napomena: kod glagola gitmek, tatmak i etmek u sadašnjem vremenu, samoglasnik t prelazi u samoglasnik d (gidiyor, tadiyor, ediyor).
dinlemek -> dinle + mek -> dinle + yor -> dinliyor
başlamak -> başla + mak -> başla + yor -> başlıyor
oynamak -> oyna + mak -> oyna + yor -> oynuyor
Obrazac za konjugaciju:
korijen glagola + afiks + sufiks za sadašnje vrijeme + lični sufiks
GİD- + -İ- + -YOR- + -UM = GİDİYORUM
(idem)
Lični sufiksi:
ben (-um)
sen (-sun)
o (Ø)
biz (-uz)
siz (-sunuz)
onlar (-lar)
Primjeri:
(gitmek - ići)
ben gidiyorum (idem)
sen gidiyorsun (ideš)
o gidiyor (ide)
biz gidiyoruz (idemo)
siz gidiyorsunuz (idete)
onlar gidiyorlar (idu)
(satmak - prodati)
ben satıyorum (prodajem)
sen satıyorsun (prodaješ)
o satıyor (prodaje)
biz satıyoruz (prodajemo)
siz satıyorsunuz (prodajete)
onlar satıyorlar (prodaju)
(yutmak- progutati)
ben yutuyorum (gutam)
sen yutuyorsun (gutaš )
o yutuyor (guta)
biz yutuyoruz (gutamo)
siz yutuyorsunuz (gutate)
onlar yutuyorlar (gutaju)
(çökmek - srušiti se, spustiti se, pasti)
ben çöküyorum (rušim se)
sen çöküyorsun (rušiš se)
o çöküyor (ruši se)
biz çöküyoruz (rusimo se)
siz çöküyorsunuz (rušite se)
onlar çöküyorlar (ruše se)
(gelmek - doći)
ben geliyorum (dolazim)
sen geliyorsun (dolaziš)
o geliyor (dolazi)
biz geliyoruz (dolazimo)
siz geliyorsunuz (dolazite)
onlar geliyorlar (dolaze)
(almak - uzeti)
ben alıyorum (uzimam)
sen alıyorsun (uzimaš)
o alıyor (uzima)
biz alıyoruz (uzimamo)
siz alıyorsunuz (uzimate)
onlar alıyorlar (uzimaju)
(vurmak - udariti)
ben vuruyorum (udaram)
sen vuruyorsun (udaraš)
o vuruyor (udara)
biz vuruyoruz (udaramo)
siz vuruyorsunuz (udarate)
onlar vuruyorlar ( udaraju)
(gülmek - smijati se)
ben gülüyorum (smijem se)
sen gülüyorsun (smiješ se)
o gülüyor (smije se)
biz gülüyoruz (smijemo se)
siz gülüyorsunuz (smijete se)
onlar gülüyorlar (smiju se)
(aramak - tražiti)
ben arıyorum (tražim)
sen arıyorsun (tražiš)
o arıyor (traži)
biz arıyoruz (tražimo)
siz arıyorsunuz (tražite)
onlar arıyorlar (traže)
NEGACIJA
Kod sadašnjeg vremena (-yor) negacija se tvori pomoću nastavaka -mı, -mi, -mu i mü. Da bi se napravila negacija, negacijski sufiks se umetne između korijena glagola i sufiksa sadašnjeg vremena, sufiksa -yor.
Negacijski sufiksi prošlog vremena (-yor) podliježu pravilu VOKALNA HARMONIJA (TIP-I).
Obrazac za negaciju prošlog vremena (-yor):
korijen glagola + sufiks negacije + sufiks za sadšnje vrijeme + lični sufiks
GİT- + -Mİ- + -YOR- + -UM = GİTMİYORUM
(ne idem)
Primjeri:
ben gitmiyorum (ne idem)
sen gitmiyorsun (ne ideš)
o gitmiyor (ne ide)
biz gitmiyoruz (ne idemo)
siz gitmiyorsunuz (ne idete)
onlar gitmiyorlar (ne idu)
ben satmıyorum (ne prodajem)
sen satmıyorsun (ne prodaješ)
o satmıyor (ne prodaje)
biz satmıyoruz (ne prodajemo)
siz satmıyorsunuz (ne prodajete)
onlar satmıyorlar (ne prodaju)
ben yutmuyorlar (ne gutam)
sen yutmuyorsun (ne gutaš)
o yutmuyor (ne guta)
biz yutmuyoruz (ne gutamo)
siz yutmuyorsunuz (ne gutate)
onlar yutmuyorlar (ne gutaju)
ben çökmüyorum (ne rušim se)
sen çökmüyorsun (nr rušiš se)
o çökmüyor (ne ruši se)
biz çökmüyoruz (ne rušimo se)
siz çökmüyorsunuz (ne rušitese)
onlar çökmüyorlar (ne ruše se)
ben gelmiyorum (ne dolazim)
sen gelmiyorsun (ne dolaziš)
o gelmiyor (ne dolazi)
biz gelmiyoruz (ne dolazimo)
siz gelmiyorsunuz (ne dolazite)
onlar gelmiyorlar (ne dolaze)
ben almıyorum (ne uzimam)
sen almıyorsun (ne uzimaš)
o almıyor (ne uzima)
biz almıyoruz (ne uzimamo)
siz almıyorsunuz (ne uzimate)
onlar almıyorlar (ne uzimaju)
ben vurmuyorum (ne udaram)
sen vurmuyorsun (ne udaraš)
o vurmuyor (ne udara)
biz vurmuyoruz (ne udaramo)
siz vurmuyorsunuz (ne udarate)
onlar vurmuyorlar ( ne udaraju)
ben gülmüyorum (ne smijem se)
sen gülmüyorsun (ne smiješ se)
o gülmüyor (ne smije se)
biz gülmüyoruz (ne smijemo se)
siz gülmüyorsunuz (ne smijete se)
onlar gülmüyorlar (ne smiju se)
(aramak - tražiti)
ben aramıyorum (ne tražim)
sen aramıyorsun (ne tražiš)
o aramıyor (ne traži)
biz aramıyoruz (ne tražimo)
siz aramıyorsunuz (ne tražite)
onlar aramıyorlar (ne traže)
UPITNI OBLIK
Upitni oblik sadašnjeg vremena (-yor) tvori se uz pomoć upitnih rječica. Upitne rječice podliježu pravilu VOKALNE HARMONIJE (TIP-İ). Sadašnje vrijeme (-yor) se tvori tako što se korijenu glagola dodaje sufiks sadašnjeg vremena (-yor), a zatim slijedi upitna rječica kojoj se dodaje lični sufiks. Izuzetak je jedino treće lice množine kod kojeg se upitna rječica piše na kraju, iza korijena glagola kojem su dodani sufiks sadašnjeg vremena (-yor) i lični sufiks. Upitne rječice se uvijek pišu odvojeno.
Obrazac upitnog oblika
korijen glagola + sufiks za sadašnje vrijeme + upitna rječica + lični sufiks
GİDİ- + - YOR + MU + -YUM = GİDİYOR MUYUM?
(idem li?)
upitna rječica + lični sufiksi:
ben (muyum)
sen (musun)
o (mu)
biz (muyuz)
siz (musunuz)
onlar (-lar mı)
Primjeri:
ben gidiyor muyum? (idem li?)
sen gidiyor musun? (ideš li?)
o gidiyor mu? (ide li?)
biz gidiyor muyuz? (idemo li?)
siz gidiyor musunuz? (idete li?)
onlar gidiyorlar mı? (idu li?)
ben satıyor muyum? (prodajem li?)
sen satıyor musun? (prodaješ li?)
o satıyor mu? (prodaje li?)
biz satıyor muyuz? (prodajemo li?)
siz satıyor musunuz? (prodajete li?)
onlar satıyorlar mı? (prodaju li?)
ben yutuyor muyum? (gutam li?)
sen yutuyor musun? (gutaš li?)
o yutuyor mu? (guta li?)
biz yutuyor muyuz? (gutamo li?)
siz yutuyor musunuz? (gutate li?)
onlar yutuyorlar mı? (gutaju li?)
ben çöküyor muyum? (rušim li se?)
sen çöküyor musun? (rušiš li se?)
o çöküyor mu? (ruši li se?)
biz çöküyor muyuz? (rušimo li se?)
siz çöküyor musunuz? (rušite li se?)
onlar çöküyorlar mı? (ruše li se?)
ben geliyor muyum? (dolazim li?)
sen geliyor musun? (dolaziš li?)
o geliyor mu? (dolazi li?)
biz geliyor muyuz? (dolazimo li?)
siz geliyor musunuz? (dolazite li?)
onlar geliyorlar mı? (dolaze li?)
ben alıyor muyum? (uzimam li?)
sen alıyor musun? (uzimaš li?)
o alıyor mu? (uzima li?)
biz alıyor muyuz? (uzimamo li?)
siz alıyor musunuz? (uzimate li?)
onlar alıyorlar mı? (uzimaju li?)
ben vuruyor muyum? (udaram li?)
sen vuruyor musun? (udaraš li?)
o vuruyor mu? (udara li?)
biz vuruyor muyuz? (udaramo li?)
siz vuruyor musunuz? (udarate li?)
onlar vuruyorlar mı? ( udaraju li?)
ben gülüyor muyum? (smijem li se?)
sen gülüyor musun? (smiješ li se?)
o gülüyor mu? (smije li se?)
biz gülüyor muyuz? (smijemo li se?)
siz gülüyor musunuz? (smijete li se?)
onlar gülüyorlar mı? (smiju li se?)
ben arıyor muyum? (tražim li?)
sen arıyor musun? (tražiš li?)
o arıyor mu? (traži li?)
biz arıyor muyuz? (tražimo li?)
siz arıyor musunuz? (tražite li?)
onlar arıyorlar mı? (traže li?)
UPITNI OBLIK + NEGACIJA
Obrazac:
*Za treće lice množine vrijedi sljedeći obrazac:
Primjeri:
ben gitmez miyim? (ne idem li?)
sen gitmez misin ? (ne ideš li?)
o gitmez mi? (ne ide li?)
biz gitmez miyiz? (ne idemo li?)
siz gitmez misiniz? (ne idete li?)
onlar gitmezler mi? (ne idu li?)
ben satmaz mıyım? (ne prodajem li?)
sen satmaz mısın? (ne prodaješ li?)
o satmaz mı? (ne prodaje li?)
biz satmaz mıyız? (ne prodajemo li?)
siz satmaz mısınız? (ne prodajete li?)
onlar satmaz mı? (ne prodaju li?)
ben yutmaz mıyım? (ne gutam li?)
sen yutmaz mısın? (ne gutaš li?)
o yutmaz mı? (ne guta li?)
biz yutmaz mıyız? (ne gutamo li?)
siz yutmaz mısınız? (ne gutate li?)
onlar yutmaz mı? (ne gutaju li?)
ben çökmez miyim? (ne rušim li se?)
sen çökmez misin? (ne rušiš li se?)
o çökmez mi? (ne ruši li se?)
biz çökmez miyiz? (ne rušimo li se?)
siz çökmez misiniz? (ne rušite li se?)
onlar çökmezler mi? (ne ruše li se?)
ben gelmez miyim? (ne dolazim li?)
sen gelmez misin? (ne dolaziš li?)
o gelmez mi? (ne dolazi li?)
biz gelmez miyiz? (ne dolazimo li?)
siz gelmez misiniz? (ne dolazite li?)
onlar gelmezler mi? (ne dolaze li?)
ben almaz mıyım? (ne uzimam li?)
sen almaz mısın? (ne uzimaš li?)
o almaz mı? (ne uzima li?)
biz almaz mıyız? (ne uzimamo li?)
siz almaz mısınız? (ne uzimate li?)
onlar almazlar mı? (ne uzimaju li?)
ben vurmaz mıyım? (ne udaram li?)
sen vurmaz mısın? (ne udaraš li?)
o vurmaz mı? (ne udara li?)
biz vurmaz mıyız? (ne udaramo li?)
siz vurmaz mısınız? (ne udarate li?)
onlar vurmazlar mı? (ne udaraju li?)
ben gülmez miyim? (ne smijem li se?)
sen gülmez misin? (ne smiješ li se?)
o gülmez mi? (ne smije li se?)
biz gülmez miyiz? (ne smijemo li se?)
siz gülmez misiniz? (ne smijete li se?)
onlar gülmezler mi? (ne smiju li se?)
ben aramaz mıyım? (ne tražim li?)
sen aramaz mısın? (ne tražiš li?)
o aramaz mı? (ne traži li?)
biz aramaz mıyız? (ne tražimo li?)
siz aramaz mısınız? (ne tražite li?)
onlar aramazlar mı? (ne traže li?)
upitna rječica + lični sufiksi:
ben (muyum)
sen (musun)
o (mu)
biz (muyuz)
siz (musunuz)
onlar (-lar mı)
Primjeri:
ben gidiyor muyum? (idem li?)
sen gidiyor musun? (ideš li?)
o gidiyor mu? (ide li?)
biz gidiyor muyuz? (idemo li?)
siz gidiyor musunuz? (idete li?)
onlar gidiyorlar mı? (idu li?)
ben satıyor muyum? (prodajem li?)
sen satıyor musun? (prodaješ li?)
o satıyor mu? (prodaje li?)
biz satıyor muyuz? (prodajemo li?)
siz satıyor musunuz? (prodajete li?)
onlar satıyorlar mı? (prodaju li?)
ben yutuyor muyum? (gutam li?)
sen yutuyor musun? (gutaš li?)
o yutuyor mu? (guta li?)
biz yutuyor muyuz? (gutamo li?)
siz yutuyor musunuz? (gutate li?)
onlar yutuyorlar mı? (gutaju li?)
ben çöküyor muyum? (rušim li se?)
sen çöküyor musun? (rušiš li se?)
o çöküyor mu? (ruši li se?)
biz çöküyor muyuz? (rušimo li se?)
siz çöküyor musunuz? (rušite li se?)
onlar çöküyorlar mı? (ruše li se?)
ben geliyor muyum? (dolazim li?)
sen geliyor musun? (dolaziš li?)
o geliyor mu? (dolazi li?)
biz geliyor muyuz? (dolazimo li?)
siz geliyor musunuz? (dolazite li?)
onlar geliyorlar mı? (dolaze li?)
ben alıyor muyum? (uzimam li?)
sen alıyor musun? (uzimaš li?)
o alıyor mu? (uzima li?)
biz alıyor muyuz? (uzimamo li?)
siz alıyor musunuz? (uzimate li?)
onlar alıyorlar mı? (uzimaju li?)
ben vuruyor muyum? (udaram li?)
sen vuruyor musun? (udaraš li?)
o vuruyor mu? (udara li?)
biz vuruyor muyuz? (udaramo li?)
siz vuruyor musunuz? (udarate li?)
onlar vuruyorlar mı? ( udaraju li?)
ben gülüyor muyum? (smijem li se?)
sen gülüyor musun? (smiješ li se?)
o gülüyor mu? (smije li se?)
biz gülüyor muyuz? (smijemo li se?)
siz gülüyor musunuz? (smijete li se?)
onlar gülüyorlar mı? (smiju li se?)
ben arıyor muyum? (tražim li?)
sen arıyor musun? (tražiš li?)
o arıyor mu? (traži li?)
biz arıyor muyuz? (tražimo li?)
siz arıyor musunuz? (tražite li?)
onlar arıyorlar mı? (traže li?)
UPITNI OBLIK + NEGACIJA
Obrazac:
korijen glagola + sufiks negacije + sufiks za sadašnje vrijeme + upitna rječica + lični sufiks
GİT- + -Mİ- + -YOR + MU- + -YUM
= GİTMİYOR MUYUM?
( ne idem li?)
Lični sufiksi:
ben (-yum)
sen (-sun)
o (Ø)
biz (-yuz)
siz (-sunuz)
*onlar (-lar)
Lični sufiksi:
ben (-yum)
sen (-sun)
o (Ø)
biz (-yuz)
siz (-sunuz)
*onlar (-lar)
*Za treće lice množine vrijedi sljedeći obrazac:
korijen glagola + sufiks za sadašnje vrijeme + lični sufiks + upitna rječica
GİT- + -MEZ- + -LER + Mİ
= GİTMEZLER Mİ?
( ne idu li?)
Primjeri:
ben gitmez miyim? (ne idem li?)
sen gitmez misin ? (ne ideš li?)
o gitmez mi? (ne ide li?)
biz gitmez miyiz? (ne idemo li?)
siz gitmez misiniz? (ne idete li?)
onlar gitmezler mi? (ne idu li?)
ben satmaz mıyım? (ne prodajem li?)
sen satmaz mısın? (ne prodaješ li?)
o satmaz mı? (ne prodaje li?)
biz satmaz mıyız? (ne prodajemo li?)
siz satmaz mısınız? (ne prodajete li?)
onlar satmaz mı? (ne prodaju li?)
ben yutmaz mıyım? (ne gutam li?)
sen yutmaz mısın? (ne gutaš li?)
o yutmaz mı? (ne guta li?)
biz yutmaz mıyız? (ne gutamo li?)
siz yutmaz mısınız? (ne gutate li?)
onlar yutmaz mı? (ne gutaju li?)
ben çökmez miyim? (ne rušim li se?)
sen çökmez misin? (ne rušiš li se?)
o çökmez mi? (ne ruši li se?)
biz çökmez miyiz? (ne rušimo li se?)
siz çökmez misiniz? (ne rušite li se?)
onlar çökmezler mi? (ne ruše li se?)
ben gelmez miyim? (ne dolazim li?)
sen gelmez misin? (ne dolaziš li?)
o gelmez mi? (ne dolazi li?)
biz gelmez miyiz? (ne dolazimo li?)
siz gelmez misiniz? (ne dolazite li?)
onlar gelmezler mi? (ne dolaze li?)
ben almaz mıyım? (ne uzimam li?)
sen almaz mısın? (ne uzimaš li?)
o almaz mı? (ne uzima li?)
biz almaz mıyız? (ne uzimamo li?)
siz almaz mısınız? (ne uzimate li?)
onlar almazlar mı? (ne uzimaju li?)
ben vurmaz mıyım? (ne udaram li?)
sen vurmaz mısın? (ne udaraš li?)
o vurmaz mı? (ne udara li?)
biz vurmaz mıyız? (ne udaramo li?)
siz vurmaz mısınız? (ne udarate li?)
onlar vurmazlar mı? (ne udaraju li?)
ben gülmez miyim? (ne smijem li se?)
sen gülmez misin? (ne smiješ li se?)
o gülmez mi? (ne smije li se?)
biz gülmez miyiz? (ne smijemo li se?)
siz gülmez misiniz? (ne smijete li se?)
onlar gülmezler mi? (ne smiju li se?)
ben aramaz mıyım? (ne tražim li?)
sen aramaz mısın? (ne tražiš li?)
o aramaz mı? (ne traži li?)
biz aramaz mıyız? (ne tražimo li?)
siz aramaz mısınız? (ne tražite li?)
onlar aramazlar mı? (ne traže li?)
